De Waalgaard is sinds 2020 een voedselbos in aanleg. Waar eerst alleen nog perenbomen stonden, groeit nu een steeds grotere verscheidenheid aan soorten.  Vanwaar deze transitie? En wat is een voedselbos eigenlijk?

Voedselbosbouw is een duurzame landbouwmethode waarbij de diversiteit en structuur van een bosrand  wordt nagebootst op landbouwgrond. Een voedselbos lijkt op ieder ander bos, met als uitzondering dat er voornamelijk eetbare soorten in staan.

Een goed ontworpen voedselbos heeft geen mest nodig en ook geen irrigatie. Een netwerk van schimmels, micro-organismen, wortels en organisch materiaal zorgt er bovendien voor dat water wordt vastgehouden en dat er een gesloten kringloop van voedingstoffen ontstaat. Zonder dat de mens eraan te pas komt blijft de grond vruchtbaar en houdt het bos zichzelf in stand.   

Het concept van een voedselbos is In Europa relatief nieuw en lijkt op het al langer bekende ‘agro forestry’, waarbij akkers of weiden worden afgewisseld met eetbare bomenrijen en hagen. In de regenwouden van Zuid-Amerika zijn bewijzen gevonden dat al duizenden jaren geleden de inheemse stammen delen beheerden als een voedselbos. Een voedselbos gaat een stapje verder dan agro-forestry en bevat maar liefst zeven tot negen vegetatielagen met eetbare gewassen.

​

​

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ten eerste de hoge kruinlaag, die bestaat uit hoge bomen, zoals de walnoot. Daarnaast worden lage fruitbomen en grote struiken, zoals de vlierbes geplant. De volgende lagen bestaan uit fruitdragende struiken, dan kruidenplanten en daaronder bodembedekking zoals bosaardbei en cranberry. In en op de grond heb je dan nog de wortelgewassen en paddenstoelen.  Tot slot heb je een laag met  klimplanten, zoals de druif of kiwibes. 

​

Een belangrijke functie is weggelegd voor systeemplanten. Deze soorten zijn niet persé eetbaar, maar  zorgen voor aanvoer van nutriënten en mineralen die de eetbare planten op hun beurt weer kunnen gebruiken. Zo zorgt duindoorn bijvoorbeeld voor beschikbaarheid van stikstof, smeerwortel voor het ophalen van kalium en paardenbloemen voor calcium.  

De grote diversiteit aan soorten zorgt voor een voedselrijke bodem, zodat mest uiteindelijk overbodig wordt om toch een rijke oogst te genereren. Een toegenomen variëteit aan insecten en vogels vormt bovendien een natuurlijk evenwicht, waardoor chemicaliën overbodig worden.

De voedselbosbeweging vormt een alternatief aan de monocultuur landbouw die overheerst in het Nederlandse landschap, met alle gevolgen van dien. Onze boeren zijn in de greep van een export gedreven sector die sinds tientallen jaren steeds meer is gericht op zoveel mogelijk produceren, voor steeds lagere prijzen. De eenvormigheid van gewassen die hierbij komt kijken, gecombineerd met het gebruik van pesticiden en (kunst)mest is schadelijk voor het milieu en veroorzaakt nu al ernstige problemen zoals afname van de biodiversiteit, verdroging  en verarming van de grond. Het voedselbosconcept laat zien dat voedselproductie en natuurontwikkeling hand in hand kunnen gaan en niet ten koste hoeft te gaan van het inkomen van de boer.

 

Wat levert een voedselbos op?

We denken dat een voedselbos zich goed leent voor kleinschaligheid en een lokale afzetmarkt. Daarom laten we onze klanten op abonnementsbasis zelf oogsten. We bieden  hiermee niet alleen smaakvolle en gezonde vruchten, noten en groenten, maar ook de beleving van  het zelf oogsten en het bezoek aan een mooie, natuurlijke omgeving. Zonder tussenhandelaren brengen onze producten een eerlijke prijs op. Bovendien is de ecologische voetafdruk positief: we slaan meer CO2 op dan we uitstoten en we helpen de groei van biodiversiteit.  Met een voedselbos van minimaal 2 hectare verwachten we dat een voedselbosboer na 5 tot 7 jaar een inkomen kan genereren.  In de tussentijd kan een inkomen worden verworven uit een pluktuin met eenjarige gewassen, de begeleiding van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en rondleidingen en cursussen.