Deze keer plaats ik een stukje dat geschreven is door collega Tom, die het monitoren van de biodiversiteit op de Waalgaard op zich heeft genomen. Het is de bedoeling dat Tom vaker verslag gaat doen van dit onderwerp. We zijn benieuwd wat hij allemaal ontdekt!
Na mijn werk in het Radboud ziekenhuis als laborant had ik geen trek meer in om laboratoriumwerk te verrichten en ging ik op zoek naar vrijwilligerswerk. Nu had ik een paar maanden daarvoor in National Geographic een stuk gelezen over voedselbossen en toen ging er een wereld voor mij open. Nadat ik dit had gedeeld met iemand zei die persoon tegen mij dat er in Nijmegen een voedselboscoöperatie is waarbij ze meerdere voedselbossen gaan aanleggen. Ze zochten nog naar vrijwilligers die de biodiversiteit wilden monitoren.
Nu zocht ik zelf naar meer zingeving en wat lijkt me leuker dan om een bijdrage te leveren om de biodiversiteit te vergroten en om landbouwmethodes te verduurzamen. Toen ik in de Waalgaard begon in de zomer van 2020 was er nog maar 1 strook ‘showroom’ in de Waalgaard. Nu staat circa eenderde van de boomgaard al helemaal vol met nieuwe bomen en struiken.
Afgelopen september heb ik langzaam kennisgemaakt met de coöperatie en met het perceel de Waalgaard. Ondanks dat ik veel afweet van de moleculaire processen die plaatsvinden in organismen en ik ook veel kennis heb van hoe de bodem werkt, heb ik vrij weinig soortenkennis. In september heb ik maar eerst in kaart gebracht welke wilde soorten er groeien op de Waalgaard. De meeste mensen noemen dit onkruiden, Frank noemt het ‘vrijwilligers’. Alle planten hebben namelijk een functie in een voedselbos.
Het in kaart brengen van de plantensoorten ging behoorlijk makkelijk, Ik had hiervoor namelijk een heel handige app: ObsMapp van waarneming.nl. Je hoeft alleen maar een foto te maken, en de app herkent wat voor plant het is, en waaraan je de plant kunt herkennen. Nou werkt die app niet altijd, maar door verschillende kenmerken waar te nemen van de plant kun je vrij makkelijk de bijbehorende soort opzoeken op internet. Zo leerde ik verschillende soorten kennen, zoals de Grote Ereprijs, Harig Wilgenroosje en de Canadese Fijnstraal.
Voor de insecten en bodemdieren is het een stuk lastiger om te weten wat de naam van de soort is en deze goed in kaart te brengen. Ook daarvoor heb ik de app, echter insecten vliegen nogal snel weg en bodemdieren gaan snel de grond in zodra er licht bij komt. Dit maakt het ook lastig om ze goed waar te nemen. Komend voorjaar ga ik vallen zetten om dit beter voor elkaar te krijgen. Daarvoor verdiep ik me momenteel in methodes, waarbij de dieren in leven kunnen blijven.
Na het in kaart brengen van de (planten)soorten heb ik afgelopen januari voor het eerst een telling uitgevoerd, door bij 10 willekeurige rijen te tellen. Echter heb ik twee dingen onderschat. Ik wist niet dat als je zo’n groot stuk kiest, je daardoor snel het overzicht kwijt raakt als je nauwkeurig gaat tellen (ik heb het maar op schatten gelaten) en ik wist niet dat ik op de Waalgaard in de winter 35 verschillende plantensoorten zou vinden. Hierdoor raakte ik het overzicht snel kwijt en heb ik de rijen allemaal twee keer geteld (of eerder geschat). Die 35 verschillende plantensoorten waren de grootste verrassing die ik heb waargenomen. Ik wist niet dat er op een perceel waarop zoveel jaar lang is gespoten en ook heel lang een monocultuur heeft gestaan nota bene in de winter zoveel soorten staan. Nou moet eerlijk gezegd worden dat de plant-diversiteit in de showroom een stuk hoger ligt dan in de rest van het perceel maar ook de rest van het perceel is boven mijn verwachting. Dat is een hele goede basis om een voedselbos te starten.
Naast waarnemingen ter plaatse is er ook bodemonderzoek gedaan. Samen met een collega heb ik op 40 plekken monsters gestoken, hiermee hebben we een zak gevuld en deze opgestuurd naar een lab in zowel Groesbeek als naar Japan. Ook hierbij waren de resultaten verrassend: de grond bij de Waalgaard is van zeer goede kwaliteit. Enige is dat de pH op de Waalgaard aan de hoge kant is. Geen wonder dat er zoveel soorten groeien op de Waalgaard. Een goede bodem is de basis voor een rijke biodiversiteit, doordat een goede bodem veel bodemleven heeft en een goed netwerk van schimmeldraden bevat komt er veel plantbeschikbaar voedsel vrij waardoor er een rijke biodiversiteit kan ontstaan.
Komend voorjaar ga ik samen met Heleen opnieuw tellingen doen in de Waalgaard. Heleen is een nieuwe vrijwilliger en zij gaat mij helpen met het tellen en waarnemen van de biodiversiteit en daarnaast ook met het schrijven van rapportages. Ik ben hier erg blij mee want het was zeker afgelopen winter soms eenzaam om in m’n eentje met de biodiversiteit bezig te zijn. Ik ben benieuwd wat we allemaal zouden aantreffen in de nieuwe telling die in april plaats zou vinden.
Ik houd jullie op de hoogte.
Tom van den Broek
Kommentare